Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô, giáo sư phụng vụ tại Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.
Hỏi: Con là một chủng sinh và chỉ mới bắt đầu đọc Các Giờ Kinh Phụng Vụ. Câu hỏi của con là: Liệu có kinh nhật tụng “ngoại lịch” giống như Thánh Lễ “ngoại lịch” không? Chẳng hạn được phép cử hành kinh nhật tụng kính Thánh Tâm vào các ngày thứ Sáu đầu tháng không? Con không nhớ bất cứ điều gì trong hướng dẫn, và cuốn sách dường như chỉ có phần nhật tụng kính Đức Mẹ cho ngày thứ bảy, giống như phần kinh nhật tụng “ngoại lịch”. Con đã hỏi ba linh mục tại chủng viện, và có ba câu trả lời khác nhau. – M. S., Rôma
Đáp: Chủ đề này được giải quyết trong Văn kiện trình bày và quy định các Giờ Kinh Phụng Vụ, đặc biệt là trong các số 245-252. Văn kiện này nói:
“245. Ngoài các lễ trọng, chủ nhật Mùa Vọng, Mùa Chay, Mùa Phục Sinh, Thứ Tư Lễ Tro, Tuần Thánh, các ngày trong tuần bát nhật Phục Sinh, và ngày 2-11, thì vì lợi ích chung hay lòng sùng kính riêng, có thể cử hành toàn bộ hay một phần kinh nhật tụng theo ý mình chọn, như khi hành hương, mừng lễ địa phương, hay kính một vị thánh cách long trọng bề ngoài.
”246 Trong vài trường hợp đặc biệt, khi đọc kinh nhật tụng, có thể chọn một số công thức khác với những công thức quen dùng, miễn là không phương hại gì tới cách sắp đặt chung của mỗi giờ kinh và phải giữ những luật sau đây.
”247 Trong ngày chủ nhật, lễ trọng, và lễ kính Chúa có ghi trong lịch chung, các ngày Mùa Chay và Tuần Thánh, các ngày trong tuần Bát nhật Lễ Phục Sinh và Giáng sinh, cũng như các ngày từ 17 đến 24-12 không bao giờ được phép thay đổi các công thức dành riêng hay thích hợp cho những ngày đó, chẳng hạn như các điệp ca, thánh thi, bài đọc, xướng đáp, lời nguyện, và thường khi cả các thánh vịnh nữa.
“Có thể tùy nghi thay các thánh vịnh ngày Chúa nhật bằng các thánh vịnh ngày Chúa nhật của một tuần khác. Nếu có giáo dân tham dự, có thể chọn những thánh vịnh khác nữa, để dần dần giúp họ hiểu thêm các Thánh Vịnh.
“248 Giờ Kinh Sách bao giờ cũng phải đọc bài Kinh Thánh theo tuần lễ chỉ định. Khi đọc Kinh nhật tụng cũng phải nhớ lời của Giáo Hội là “trong khoảng thời gian mấy năm nhất định phải đọc cho giáo dân phần Kinh Thánh quan trọng hơn cả”.
“Vì thế, Mùa Vọng, Mùa Giáng Sinh, Mùa Chay và Mùa Phục Sinh, không được bỏ đứt quãng các bài Kinh Thánh dành cho giờ Kinh Sách. Mùa Thường Niên, khi có lý do chính đáng như tĩnh tâm, hội học về mục vụ, cầu nguyện cho Giáo Hội được hiệp nhất và những trường hợp tương tự, thì một ngày nào đó, hay nhiều ngày liên tiếp, có thể chọn những bài Kinh Thánh trong số những bài khác hay dành cho các ngày khác.
”249. Nếu gặp lễ trọng, lễ kính hay lễ nào đặc biệt, mà phải gián đoạn đọc các bài đọc liên tiếp, thì trong tuần lễ đó được phép đọc thêm các phần đã bỏ, hay tùy ý lựa chọn.
“250 Giờ Kinh Sách, thay vì đọc bài thứ hai ngày hôm đó, thì khi có lý do chính đáng, có thể chọn một bài khác thuộc cùng một mùa. Có thể tìm bài đọc trong sách các Giờ Kinh Phụng Vụ hay trong Sách các bài đọc được tùy ý lựa chọn (số 161). Ngoài ra, trong các ngày Mùa Thường Niên, và ngay cả Mùa Vọng, Mùa Giáng Sinh, Mùa Chay và Mùa Phục Sinh, có thể tùy nghi đọc gần như liên tục tác phẩm của một giáo phụ nào hợp với tinh thần Kinh Thánh và Phụng vụ.
“251. Lời Chúa, lời nguyện, các câu hát (thánh thi, điệp ca), và các lời chuyển cầu những ngày thường trong một mùa đặc biệt, thì có thể đọc vào những ngày khác cùng một mùa.
“252. Ta nên lưu ý đọc Thánh vịnh theo chu kỳ từng tuần một, nhưng nếu vì lý do thiêng liêng hay mục vụ, thì thay vì đọc thánh vịnh theo ngày, thì có thể đọc các thánh vịnh cùng một giờ nhưng thuộc ngày khác. Lại cũng có những trường hợp đặc biệt được phép chọn những thánh vịnh thích hợp, hay những phần kinh khác giống như khi được quyền chọn kinh nhật tụng ngoại lịch”. (Bản dịch Việt ngữ của Nhóm CGKPV)
Vì vậy, trong khi các quy định cho phép một sự áp dụng rộng rãi trong việc thích nghi với các hoàn cảnh đặc biệt, sự áp dụng đòi hỏi một sự hiểu biết nhất định với các phức tạp của cuốn sách và một mức độ nhất định về trình độ thần học và phụng vụ.
Hơn nữa, có ít chọn lựa cho kinh nhật tụng “ngoại lịch” trong sách Các Giờ Kinh Phụng Vụ hơn so với các Thánh Lễ “ngoại lịch” trong Sách Lễ Rôma.
Một lý do cho việc này là ưu tiên chung cho việc duy trì chu kỳ bốn tuần đầy đủ cho các thánh vịnh càng nhiều càng tốt. Do đó, các quy định trên chỉ gợi ý rằng kinh nhật tụng “ngoại lịch” được sử dụng trên tất cả vì lý do mục vụ, chứ không vì lòng sùng mộ cá nhân, chẳng hạn như ngày thứ Sáu đầu tháng.
Một lý do khả dĩ khác là sự phát triển lịch sử của Kinh nhật tụng là khác hơn so với sự phát triển lịch sử của Thánh Lễ. Việc tham dự đọc các Giờ Kinh Phụng Vụ nhanh chóng trở thành gần như độc quyền của hàng giáo sĩ và tu sĩ. Còn Thánh Lễ, bởi bản tính của nó, được dành cho tất cả người Công giáo.
Do đó hoàn toàn tự nhiên rằng, theo dòng thời gian, người ta đòi hỏi một Thánh Lễ “ngoại lịch” theo lòng sùng kính của họ, hơn là đòi hỏi một kinh nhật tụng “ngoại lịch”. Thật vậy, khái niệm của một Thánh Lễ “ngoại lịch” là nó không buộc tương ứng với kinh nhật tụng của ngày hôm ấy, nhưng Thánh lễ này được dành cho một “votum”, hay ý chỉ đặc biệt. Các Thánh lễ nghi thức (truyền chức chẳng hạn) và Thánh lễ an táng cũng sẽ được xem là các thánh lễ “ngoại lịch” theo nghĩa rộng.
Đã có một số dấu vết của các Thánh Lễ được cử hành theo các ý chỉ đặc biệt như vậy trong các tác phẩm của Thánh Augustinô, mặc dù thuật ngữ Thánh Lễ “ngoại lịch” xuất hiện lần đầu trong các sách phụng vụ vào khoảng giữa thế kỷ thứ V.
Kinh nhật tụng “ngoại lịch” xuất hiện lần đầu vài thế kỷ sau đó, thông thường tương ứng với sự sùng kính của các Dòng tu. Các kinh nhật tụng bổ sung ngắn này được đọc ngoài các Giờ Kinh quy định để vinh danh Thiên Chúa Ba Ngôi, Đức Mẹ, các thánh, Thánh Giá, các đẳng linh hồn…
Chính các kinh nhật tụng bổ sung này, hơn là Thần Vụ, đã trở thành phổ biến với giáo dân có học thức trong thời Trung cổ. Vì vậy, đã hình thành các sách chép tay có hình vẽ minh họa, được gọi là Sách Các Giờ Kinh bằng tiếng Latinh, và prymers (Sách Kinh) bằng tiếng Anh. Là một hình thức đặc biệt của kinh nhật tụng, “kinh nhật tụng kính Đức Trinh Nữ Maria” được đặc biệt phổ biến và là phần thêm bắt buộc vào Thần Vụ của một số Dòng tu. Các cuốn sách kinh nguyện này là thuộc loại sách nổi tiếng của thời Trung cổ, và nhiều bản kinh vẫn còn tồn tại ngày nay.
Trong quá trình chỉnh sửa của sách Nhật tụng Rôma, một số ít kinh nhật tụng, nhất là các kinh dành tôn kính Đức Maria, các thánh và các đẳng linh hồn, đã đi vào bản văn chính thức. Tuy nhiên, một cách hợp lý, các kinh nhật tụng “ngoại lịch” này là ít hơn so với các thánh lễ “ngoại lịch”.
Sách lễ hiện nay phân biệt giữa “Thánh Lễ tùy nhu cầu” và “Thánh lễ ngoại lịch.” Thánh lễ tùy nhu cầu đề cập đến các công thức khẩn cầu ân sủng cho một loạt các hoàn cảnh Giáo Hội hoặc dân sự, trong khi Thánh Lễ “ngoại lịch” được tổ chức để tôn vinh Ba Ngôi Thiên Chúa, Đức Maria và các thánh.
Dường như chỉ Thánh lễ “ngoại lịch” có thể tùy thuộc vào một kinh nhật tụng “ngoại lịch” cùng với Kinh nhật tụng cho các đẳng linh hồn. Không có kinh nhật tụng đặc biệt trong Sách giờ kinh, vốn tương ứng với Thánh Lễ tùy nhu cầu trong Sách lễ.
Trả lời